Sonda AFR i sonda lambda
Sonda AFR to co raz częściej spotykany typ czujnika telnu w spalinach spotykanych w nowoczesnych samochodach. Czasami używa się nazwy sonda lambda szerokopasmowa. Sonda AFR to też nazwa przyrządu do strojenia instalacji LPG.
Spis treści
To bardzo przydatny przyrząd kiedy konieczna jest precyzyjna regulacja instalacji LPG Warszawa. Logika podpowiada, że są też sondy lambda „wąskopasmowe”. Faktycznie tak jest, taka sonda lambda to powiedzmy w wielkim skrócie, poprzedniczka i prymitywniejsza wersja sondy lambda szerokopasmowej.
Poniżej widzisz wykres działania zwykłej, wąskopasmowej sondy lambda.
Każda sonda lambda służy do pomiaru ilości tlenu w spalinach. Jednak istnieje ogromna różnica w tym, co każda z sond odczytuje i do czego jest przydatna.
W przypadku sondy lambda wąskopasmowej w punkcie odpowiadającym optymalnemu składowi mieszanki [powietrze/paliwo = 14,7] następuje gwałtowna zmiana sygnału sondy lambda.
Napięcie wyjściowe spada gwałtownie z poziomu około 1V do wartości bliskiej 0V. Poza punktem,nazwijmy go punktem przegięcia, charakterystyka takiej sondy lambda jest prawie płaska. Dlatego sonda lambda cyrkonowa ( wąskopasmowa ) nie nadaje się do precyzyjnego testowania składu spalin.
W tym przypadku chodzi tylko o pokazanie czy mieszanka paliwowa jest uboga czy bogata. Bez możliwosci określenie jak bardzo jest bogato lub ubogo.
Sonda lambda szerokopasmowa
Zupełnie inaczej ma się sprawa jeżeli użyjemy sondy lambda szerokopasmowej WBO. Czasami spotkasz się również z określeniem sonda AFR.
Kolejna ważna różnica między wąskopasmową a szerokopasmową sondom lambda jest to, że ta pierwsza daje sygnał pomiarowy w postaci napięcia, a sonda szerokopasmowa daje sygnał prądowy. Nie będę wchodził w szczegóły techniczne sterowania sondami. W codziennej praktyce użytkowania nikomu do niczego nie jest to potrzebne.
W przypadku kiedy w użyciu jest sonda AFR to posługujemy sie najczęściej tzw. współczynnikiem AFR. Zmienia się on w dosyć dużym zakresie, mniej więcej 10,00 -18,00. Na rysunku poniżej masz ładnie pokazne jakim wartościom AFR odpowiada mieszanka bogata a jakim mieszanka uboga.
Opytmalny współczynnik AFR to 14,7. Odpowiada on wspólczynnikowi lambda równemu 1,00 ze wcześniejszego rysunku. A więc mieszance stechiometrycznej. Wartość poniżej 14,7 mówi nam, że mieszanka paliwowa jest za bogata.
Mieszanka powyżej 14,7 pokazuje jak bardzo uboga jest mieszanka paliwowa. Warto żebym jeszcze wspomniał o tym, że wartości współczynnika AFR przyjmują różne wartości dla róznych paliw.
Na przykład dla benzyny optymany współczynnik AFR wynosi 14,7 a dla LPG optymalny współczynik AFR wynosi 15,7. W dodatku ma znaczenie czy silnik wyposażony jest w turbinę czy nie.
To wszystko prowadzi do spostrzeżenia, że regulacja składu mieszanki paliwowej wymaga sporo doświadczenia i praktyki. Nie jest to żadna wiedza tajemna ale skorzystanie z dobrodziejst jakie daje sonda AFR wymaga odrobiny wiedzy i bardzo dużo praktyki.
Sonda AFR strojenie instalacji LPG
Przyszła pora, żebyś dowiedział się więcej o tym jak w praktyce wygląda wykorzystanie sondy AFR do regulacji instalacji LPG. Na początek musisz wiedzieć, że to urządzenie sprawdza sie przy regulacji mieszanki paliwowej kiedy silnik pracuje w tzw. pętli otwartej OL.
Najprościej można przyjąć, że silnik pracuje w pętli otwartej kiedy odczyt z czujnika MAP osiąga wartość maksymalną, a więc powyzej 0,9 bara.
Na filmiku powyżej możesz zobaczyć jak w praktyce wygląda działanie sondy AFR. A na zdjęciu poniżej widzisz jak fizycznie wygląda aparatura do strojenia za pomocą sondy AFR. Metalową rurę wkładasz w rurę wydechową samochodu.
Podłączasz interfejs diagnostyczny, odpalasz program do obsługi sondy AFR i zaczynasz regulacje. Powtórzę jeszcze raz. Sonda AFR służy do regulacji mieszanki paliwowej tylko kiedy silnk pracuje w trybie pętli otwartej OL. Dlaczego?
Wynika to z tego, że w „normalnym ” zakresie pracy silnika, czyli pętli zamkniętej CL, za optymalny skład mieszanki paliwowej odpowiadają sondy lambda w układzie wydechowym samochodu i sterownik benzynowy.
Komputer benzynowy na bierząco na podstawie odczytu z sond lambda wprowadza korekty paliwowe. A dokładniej mówiąc dwie korekty, krótkoterminową STFT i długoterminową LTFT.
Korekty są tak wyliczane przez komputer benzynowy aby sygnału sondy lambda a dokładniej współczynnik lambda = 1,00. Regulacja instalacji gazowej na korekty to osobne zagadnienie. Więcej o tym przeczytam w innym wpisie na moim blogu https://lpgmasters.pl/regulacja-lpg-na-korekty-obd/ .
Strojenie na korekty paliwowe i sonda AFR do regulacji spalania w zakresie pracy w OL to dwie uzupełniające się metody, które użyte razem gwarantują doskonałe rezultaty.
Kiedy silnik wchodzi w pracę w pętli otwartej OL odczyty z sondy ( sond lambda ) nie są już brane pod uwagę przy wyliczaniu dawki paliwa przez sterownik benzynowy. Właśnie dlatego jeżeli masz w samochodzie instalację gazową to często zdarza się, że regulacja wygląda na prawidłową a spalanie gazu i tak jest zdecydowanie za duże.
Podczas pracy w pętli otwarej czasy otwarcia wtryskiwaczy są za długi. Za dużo gazu dostaje sie do silnika. Sonda AFR pokaże wtedy, że mieszanka jest bardzo bogata. Odczytując współczynnik AFR i wprowadzjąc korekty w mapie obrotów sterownika LPG dochodzisz do optymalnej wartosci współczynnika AFR. W efekcie zmniejsza się spalanie LPG.
Podsumowanie
Sonda AFR i regulacja za jej pomocą instalacji LPG to doskonały sposób na optymalne ustawienie warunków pracy silnika na gazie. Poleca Ci wykonanie takiej regulacji jeżeli masz za duże spalanie gazu, a klasyczna regulacja gazu nie przynosi efektu.
Niestety dla 99% gazowników to „czarna magia”. Na szczęście w naszej firmie taka regulacja to normalna sprawa i pomożemy Ci jeżeli masz kłopoty. Oczywiście taką regulację robi się podczas jazdy. Najlepiej na odcinku gdzie mozna jechać przez pewien czas z dużymi prędkościami.